تعریف رطوبت
رطوبت به بخار آب موجود در هوا گفته می شود. رطوبت به دو صورت رطوبت مطلق و رطوبت نسبی بیان می گردد. مهم ترین فاکتور موثر در میزان رطوبت دما است: با بیشتر شدن دمای هوا میزان رطوبت هوا بیشتر می شود. تا زمانی که به رطوبت اشباع برسد.
رطوبت مطلق:
به مقدار وزن بخار آبی که در واحد حجم هوا وجود دارد رطوبت مطلق گویند.
رطوبت نسبی:
نسبت رطوبت موجود در یک حجم معینی از هوا (با دمای معلوم) به حداکثر رطوبتی که آن هوا می‌تواند در همان دما داشته باشد. ( نسبت رطوبت موجود به رطوبت اشباع )
اهمیت رطوبت در صنعت
رطوبت هوا برای بقای گیاهان و حیوانات کاملا ضروری می باشد. انسانها نیز در هواهای با رطوبت فوق العاده کم یا فوق العاده زیاد دچار بیماری های گوناگونی می شوند. از بیماری های پوستی گرفته تا ناراحتی های ریوی و رماتیسم و غیره. پس تعادل رطوبت در هر مکانی بسته به موقعیت و شرایط زیستگاهی آن اهمیت ویژه دارد:
- مثلا در گلخانه ها و سالن های پرورش گیاهان مختلف یکی از مهمترین مسائل که باید به آن توجه داشت کنترل رطوبت است.
- در سالن های نگهداری طیور حفظ رطوبت در حد مجاز و معین برای سلامت طیور، پاکیزگی محیط و کارکرد صحیح تجهیزات ضروری می باشد.
- کنترل رطوبت در صنعت جوجه کشی فوق العاده پر اهمیت می باشد. تنظیم رطوبت دستگاه های جوجه کشی عموما بر مبنای رطوبت حباب تر صورت می گیرد. در جوجه کشی اصولی و علمی ، برای آگاهی از میزان آب مورد نیاز برای تبخیر جهت رسیدن به یک رطوبت مشخص ، انرژی مورد نیاز برای فرایند تبخیر ، میزان بخار آب موجود در هوا در شرایط مشخص و هم واحد سازی هوای خروجی از هواساز و هوای درون دستگاه ها از نمودار سایکومتریک استفاده می شود. رطوبت یکی از پارامترهای مورد نیاز در فرایند جوجه کشی است.
- تجهیزات و سیستم های الکترونیکی دارای شاخصه رطوبت (humidity specification) هستند. رطوبت در مقادیر بالا رسانایی قسمت های عایق رطوبتی نفوذپذیر سیستم های الکترونیکی را افزایش می دهد که این امر اختلالات عظیمی را در سیستم ایجاد خواهد کرد. رطوبت بسیار پایین هم سبب شکنندگی اجزا و اجسام گردد. بررسی دقیق تاثیر رطوبت روی سیستم های الکترونیکی امری کاملا تخصصی است و در دیتاسنترهای عظیم و مدرن همواره میزان و سطح رطوبت نسبی محیط به خاطرجلوگیری از اختلالات احتمالی و آسیب به تجهیزات اتاق سرور، کنترل می شود.
- یکی دیگر از محل هایی که کنترل رطوبت در آن حائز اهمیت می باشد آزمایشگاه ها است. در آزمایشگاه های مختلف و محیط‌های علمی و تحقیقاتی به دلیل ماهیت کارشان، استانداردهای متعددی باید رعایت شود،که در واقع عملکرد درست و دستیابی به نتایج صحیح را ضمانت می کند. در این بین، دما و رطوبت دو فاکتور بسیار مهم هستند که در صحت و دقت نتایج آزمون تأثیر مستقیمی دارند، از اینرو کنترل و پایش مداوم این دو فاکتور در محیط های آزمایشگاهی، ضروری می باشد. همچنین برای محافظت از کیت ها، نمونه ها و دیگر وسائل و تجهیزات کنترل رطوبت و دما ضروری می باشد.
- تولید و نگهداری مواد غذایی از دیگر صنایع پراهمیت از لحاظ کنترل رطوبت محیط می باشد. اطمینان از ایمنی و حفظ کیفیت مواد غذایی در طی پروسه تولید و نگهداری مواد برای تولید کننده‌های مواد غذایی یک چالش بزرگ محسوب می‌شود. یکی از فاکتورهای بحرانی که لازم است در تهیه، توزیع و نگهداری مواد غذایی به طور مداوم اندازه‌گیری و کنترل گردد رطوبت است، چون میزان نامناسب رطوبت در بسته بندی ماده غذایی و محیط نگهداری باعث فساد مواد غذایی می گردد. کیفیت محصولاتی مانند خشکبار و اسنک ها که حالت ترد و خشک دارند با افزایش رطوبت کم می شود، در طرف مقابل بعضی خوراکی ها مثل نان یا انواع کیک ها با برای حفظ کیفیتشان نباید زیادی رطوبتشان را از دست بدهند. کنترل و اندازه‌گیری رطوبت برای کاهش فساد میکروبی، جلوگیری از دیفروز محصولات منجمد، جلوگیری از کندانس شدن رطوبت و جلوگیری از اکسیداسیون چربی‌ها و رشد میکروارگانیسم ها امری ضروری تلقی می‌شود. از اینرو، ماده غذایی زمانی قابل بسته بندی و نگهداری است که رطوبت آن تا حد مورد نیاز تنظیم شده باشد. اما متاسفانه، بسیاری از روش‌های کاهش رطوبت همیشه موثر نیستند. علاوه‌براین، یکی دیگر از عواملی که دارای نقش مهمی برروی تغییر میزان رطوبت محصول است شرایط محیط نگهداری می باشد. انواع خشکبار و سایر مواد غذایی خشک شده در رطوبت نسبی 3 الی 10 درصد نگهداری می شوند. مواد غذایی باید در هوای خشک بسته بندی گردند و همچنین دمای محیط باید ثابت و تحت کنترل باشد. در مجموع، میزان نقطه شبنم مناسب هوای فشرده برای محصولات خشک معمولاً 112 - درجه فارنهایت (80- درجه سانتیگراد) می باشد.
با هواسازهای صنعتی تهویه بام شرایط استاندارد را در محیط کسب و کار خود رعایت نمایید.